مبانی نظری هوش هیجانی، خودانگیختگی

توضیحات: 46صفحه فارسی (word)

با رفرنس دهی کامل فارسی و انگلیسی و پانویس ها مناسب برای پایان نامه

خلاصه ای از کار:

تعریف

گلمن[1] برای طرح هوش هیجانی مدیون دانشمندان زیادی است که با ارائه تحقیقات خویش، راه را برای کتاب هوش هیجانی هموار کرده­اند. سال­های زیادی بر روان شناسی حاکم بود که مهم ترین استعداد افراد را بهره­ی هوشی یا هوش بهر می­نامیدند و با همین استعداد، پذیرش و گزینش کارمندان را انجام می­دادند که افراد، یا باهوش هستند یا نیستند و به هر حال، چنین متولد شده­اند و کار زیادی برای آن­ها نمی­توان انجام داد. این طرز تفکر در جامعه آن زمان - که گاردنر آن را دوران تفکر هوش بهری می­نامد- نیز نفوذ کرده بود. گاردنر هوش شخصی را به عنوان یکی از زیر مجموعه­های فرعی هوش معرفی می­کند (گلمن، 2000، ترجمه­ی پارسا، 1389). هوش­های شخصی عبارتند از:

................

در مدل گُلمن به طور خلاصه پنج حوزه اساسی هوش هیجانی مورد بررسی قرار گرفته بود:

۱. شناخت هیجان‌ها و احساسات خود(خودآگاهی) ۲. مدیریت هیجان‌ها و احساسات خود(خودمدیریتی) ۳. خودانگیزشی ۴. تشخیص و درک هیجان‌ها و احساسات دیگران(دیگرآگاهی)  ۵. مدیریت رابطه با دیگران(دیگر مدیریتی) (گلمن، 2000، ترجمه­ی پارسا، 1389).

...............

-اهمیت هوش هیجانی

پاسخ به این سئوال که چرا هوش هیجانی اهمیت دارد، تا حد زیادی بستگی به موضوعی دارد که هوش هیجانی درباره­اش صحبت می­کند. نسخه­های ترکیبی هوش هیجانی در حقیقت نسخه­های تجدیدنظر شده­ی مقیاس­های شخصیت اما با برچسب هوش هیجانی می­باشند. به عبارت دیگر هوش هیجانی از طریق ارزیابی سنتی شخصیت، سازمان­های علاقه­مند به پیش­بینی عملکرد خوب را به خود راغب ساخته است. پس می­توان گفت به دلیل برخورداری از ارزش بالقوه، همه­ی روش­های ارزیابی شخصیت نمی­توانند بد باشند و با کمی دقت پی خواهیم بـرد که مقیاس­های خودسنجی هوش هیجانی احتمالاً ترکیبی از خصیصه­های شخصیتی از قبیل برون گرایی،

................

اگر شخصی در حال حاضر به مفهوم توانایی هوش هیجانی علاقه­مند شود، به اشارات واضح و عینی­تری دسترسی دارد و کم­تر نیازمند توضیح اضافی می­باشد، زیرا در بدو امر، مفهوم توانایی، یک خصیصه جدید را معرفی می­کند که با خصیصه­های قبلی، کم­ترین هم پوشی را دارد. هوش هیجانی به عنوان یک خصیصه­ی تازه ممکن است موارد مهمی را که قبلاً غیرقابل پیش بینی بود، پیش­بینی نماید، مثلاً به نظر می­رسد که هوش هیجانی بالا می­تواند خشونت کم­تر و یا سایررفتارهای مشکل آفرین را پیش­بینی نماید. اگر این موضوع کاملاً صحت داشته باشد، هوشهیجانی می­تواند کاربردهای عملی مهمی داشته باشد، حتی مهم­تر از آن، این مفهوم ممکن است اشارات نظری و فرهنگی را شامل شود، بدین ترتیب که اگر عواطف، اطلاعات را انتقال می­دهند و اگر این­ها قواعدی برای پردازش اطلاعات می­باشند (لومباس[2]، مارتین- آلبو[3]، والدیویا- سالاس[4] و خیمنز[5]، 2014).

..............

- تاریخچه هوش هیجانی

از زمانی که پدیده­ای به نام هوش متوسط بینه در سال 1905 در فرانسه به صورت عدد و رقم نمود کلی پیدا کرد و اصطلاح هوش بهر توسط ترمن در سال 1916 معرفی شد. چیزی نگذشته بود که نظریه­پردازان متوجه هوش غیرشناختی شدند. لازم به یادآوری است که مفهوم هوش اجتماعی اولین بار توسط ثورندایک در سال 1920 معرفی گردید و 14 سال بعد مقیاس رشد اجتماعی واینلند توسط دال در سال 1943 تدوین و منتشر گردید.ثورندایک در همگانی کردن نظریه هوش­بهر نقش مهمی داشت، به صورتی که در مقاله­ای در روزنامه­ی هارپر اظهار داشت که هوش اجتماعی؛ یعنی توانایی درک دیگران و عمل کردن عاقلانه در ارتباط­های بشری که جنبه­ای از هوش هیجانی است و این جنبه از هوش هیجانی، خود قسمتی از هوش­بهر را تشکیل می­دهد(تیرگری، اصغرنژاد فرید، بیان زاده و عابدین، 1385).به عبارت دیگر طرح مفهوم

..................

- سابقه نظری مفهوم هوش هیجانی

اگر به دقت تعاریف ارائه شده توسط محققین درباره­ی هوش هیجانی را بررسی کنیم، دو خط مشی کلی را در این زمینه مشاهده خواهیم کرد. یکی نشأت گرفته از دیدگاه اولیه درباره­ی هوش هیجانی است که آن را به عنوان نوعی از هوش تعریف می­کند که هیجان و عاطفه را نیز در بر می­گیرد. دیگری دیدگاه مختلط که هوش هیجانی را با سایر توانایی­ها و ویژگی­های شخصیتی نظیر انگیزش ترکیب می­کند.

..............

- دیدگاه توانایی (پردازش اطلاعات)

از جمله طرفداران دیدگاه توانایی مایر و سالووی هستند که هوش هیجانی را به عنوان نوعی هوش اجتماعی می­دانند که مشتمل بر توانایی کنترل هیجان­های خود و دیگران، تمایز بین آنها و در نهایت استفاده از آنها برای راهبرد تفکر و عمل می­باشد که در صفحات قبل به صورت خلاصه ارائه شد.

مایر و سالووی و کارسیو (1997، به نقل از خسرو جاوید،1381) مدل اصلاح شده­ای از هوش هیجانی را تدوین کردند که بر مولفه­های شناختی رشد هیجانی تاکید بیشتری داردواین مدل هوش هیجانی را به صورت عملیاتی در دو سیستم شناختی و هیجانی بررسی می­کند: سیستم استعداد تشخیص یا وارد کردن اطلاعات و توانایی پردازش اطلاعات هیجانی در تمام مدت،

...............

- دیدگاه مختلط

هوش هیجانی از سوی بعضی از پژوهشگران برای توصیف کردناسنادها یا توانایی‌‌هایی که برخی از جنبه‌‌های شخصیت را نشان می‌دهد، به کار رفتهاست. مایر و سالوی(1993) مدل توانمندی را از مدل مختلط هوش هیجانی متمایزکردند. مدل مختلط شامل طیف وسیعی از متغیرهای شخصیتی است که مخالف با مدل توانمندیمایر و سالوی می‌باشد که کاملاً شناختی

................

- هوش هیجانی از نقطه‌نظر گلمن

به نظر گلمن(2000، ترجمه­ی پارسا، 1389)هوش هیجانی هم شامل عناصردرونی است و هم بیرونی. عناصر درونی شامل میزان خودآگاهی، خودانگاره، احساساستقلال و ظرفیت خودشکوفایی و قاطعیت می‌باشد. عناصر بیرونی

.............

آگاهی از هیجانات خود

خودآگاهی ـ بازشناسی احساس، آنگونه که رخ می‌دهد ـمحور اصلی هوش هیجانی است. توانایی کنترل لحظه به لحظه احساسات، برای بینشروان‌شناختی و درک خویشتن، اساسی است. تعریفی که گلمن (1995) برای خودآگاهی درنظر گرفته است چنین است: «درک عمیق و روشن از احساسات، هیجانات، نقاط ضعف و قوت، نیازها و سائق‌‌های خود. افرادی که به احساسات و هیجانات خود اطمینان بیشتریدارند، مهارت بیشتری در هدایت و کنترل وقایع زندگی از خود نشان می‌دهند، درکارهای خود دقیق هستند، امیدواری آنها غیرواقع بینانه نمی‌باشد و مسئولیتی را قبولمی‌کنند که در حد توان آنها می‌باشد. همچنین این افراد با خود و دیگران صادق بودهو خیلی خوب می‌دانند که هر نوع احساسی تا چه اندازه بر آنها و اطرافیان تأثیرمی‌گذارد(گلمن، 2000، ترجمه­ی پارسا، 1389).

.................

کنترل هیجانات

کنترل هیجانات به شیوه‌ای مناسب مهارتی است که به دنبالخودآگاهی ایجاد می‌شود. اشخاص کارآمد در این حیطه بهتر می‌توانند از هیجان‌های منفی نظیر ناامیدی، اضطراب، تحریک‌پذیری رهایی یابند و در فراز و نشیب‌های زندگیکمتر با مشکل مواجه می‌شوند و یا در صورت بروز مشکل به سرعت می‌توانند از موقعیتمشکل‌زا و ناراحت‌کننده به شرایط مطلوب بازگردند. برعکس افرادی که در این حیطهتوانایی کمتری دارند، همواره درگیر احساسات درمانده کننده هستند(گلمن، 2000، ترجمه­ی پارسا، 1389).

............

خود انگیختگی

این مؤلفه مربوط به تمرکز هیجان‌‌ها برای دستیابی به اهدافبا قدرت، اطمینان، توجه وخلاقیت می‌باشد. افراد خود انگیخته، ارضا و سرکوبخواسته‌‌ها را به تأخیر می‌اندازند، اغلب بهتکمیل یک عمل می‌پردازند. آنهاهمواره در تکاپو و حرکت هستند و تمایل دارند که همواره مؤثر ومولد باشند. از نظرگلمن (1995) خودانگیزی زبان سائق پیشرفت می‌باشد و کوششی است

...........

تشخیص هیجانات در دیگران

همدلی اساس مهارت مردمی است. افراد همدل باسرنخ‌های ظریف اجتماعی و تعامل‌‌هایی که بیانگر نیازها و خواسته‌‌های دیگران باشند، مأنوس و آشنا هستند. این مهارت افراد را در حیطه‌­ای آموزش حرفه‌ای و مدیریت توانمند

.........

کنترل روابط

مهارت در این حیطه با توانایی مشترک در کنترل هیجان و تعاملسازگارانه با دیگران همراه است. همچنین به جنبه‌‌های ذاتی رهبری و روابط میان فردیمنظم، موزون و سازگار ارتباط دارد. به نظر گلمن افرادی که می‌‌خواهند در ایجادرابطه

.............

- هوش هیجانی از نقطه نظر بار ـ آن

یکی دیگر از نظریه‌پردازان مدل مختلط هوش هیجانی بار- آن (1999) است؛ هوش هیجانی به وسیله بار- آن به این صورت تعریف شدهاست: «یک دسته از مهارت‌‌ها، استعدادها و توانائی‌‌های غیرشناختی که تواناییموفقیت فرد را در مقابله

.............

- عوامل مؤثر در هوش هیجانی

تحقیقات نشان می­دهد که مناطق پری فرونتال در مغز که موجب مهار و تعدیل هیجانی می شود، آخرین قسمتهای مغز هستند که به بلوغ آناتومی می رسند. این قسمت در اثر تجارت مکرر و یادگیری های منفرد به شکل کامل خود می رسند. برخی تجارب ارتباطات عصبی خاص را تقویت و برخی را که کمتر استفاده کرده ضعیف تر می نمایند. یافته های مربوط به رشد و پرورش مناطق پری فرونتال نشانه تأثیریادگیری و آموزش در میزان هوش هیجانی است. عوامل بسیاری در شکل گیری و تقویت هوش هیجانی مؤثرند که به اختصار به بیان آنها می پردازیم:

................

فهرست منابع

منابع فارسی

احدی، بتول، نریمانی، محمد، ابوالقاسمی، عباس و آسیایی، مریم (1388). بررسی ارتباط هوش هیجانی، سبک اسناد و خودکارآمدی با رضایت از زندگی در زنان شاغل. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 10(1): صفحات 127-117.

استرنبرگ، رابرت جی (1996). قصه عشق. ترجمه علی اصغر بهرامی (1389). تهران: جوانه رشد.

برادبری، تراویس (2001). هوش هیجانی. ترجمه مهدی گنجی (1384). تهران: نشر ساوالان.

......................

..................

..................

 

 

---

[1]- Golman

[2]- Lombas

[3]- Martín-Albo

[4]- Valdivia-Salas

[5]- Jiménez